Benares (Waranasi), miasto na wskroś mistyczne, jest jednym z najważniejszych miejsc pielgrzymkowych w Indiach i tym samym największą atrakcją turystyczną. Położony po obu stronach Gangesu, od ponad 2000 lat pełnił rolę centrum nauki i cywilizacji, z czasem stał się sercem hinduizmu. Począwszy od XI w. stanowił obiekt inwazji muzułmańskiej. Ukoronowaniem tych łupieskich ataków był najazd mogolskiego Aurangzeba, który zburzył tu prawie wszystkie świątynie, a najsłynniejszą zamienił na meczet.
Około 10 km stąd znajduje się Sarnath, miasto w którym Budda, dostąpiwszy całkowitego oświecenia, wygłosił pierwsze kazanie. Działo się to w VI w. p.n.e.
Benares znany jest pod nazwą Kasi lub Waranasi; ta druga nazwa wywodzi się ze starożytności i oznacza miasto między dwoma rzekami Waruną i Asi. Dla pobożnych hindusów Benares wciąż pozostaje niezwykłym miejscem, nie tylko celem pielgrzymowania. Wielu z nich zmierza do Benaresu, aby tu umrzeć, otwierając sobie w ten sposób drogę do niebios. Do dzisiaj Benares uważany jest za centrum nauki, szczyci się wieloma uczonymi w sanskrycie, przyciąga studentów z całych Indii. Jak na ironię, przoduje także jako główne miasto jednego z najbardziej zacofanych regionów Indii, gdzie ogromne połacie ziemi usiane są biednymi, przeludnionymi, wiejskimi osiedlami.
Z drugiej strony Benares stał się symbolem indyjskiego renesansu i odegrał szczególną rolę w rozwoju języka hindi. Przyczynił się do tego znacznie słynny powieściopisarz Prem Chand, a także mieszkający w Benaresie przez wiele lat uznany indyjski poeta Tulsi Das. Ten ostatni przełożył epopeję sanskrycką Ramajanę na język hindi i zatytułował ją Ram Ćarit Manas.
Orientacja
Stara część miasta ciągnie się wzdłuż zachodniego brzegu Gangesu. Od ghatów przy rzece odchodzą kręte uliczki z bardzo wysoką zabudową. Są tak wąskie, iż nadają się jedynie do ruchu pieszego. Warto przespacerować się po tym niezwykłym zakątku Benaresu. Niestety czystość uliczek pozostawia wiele do życzenia. Orientację w mieście znacznie ułatwi zapamiętanie nazw poszczególnych ghatów, a przede wszystkim tych ważnych, np. Dasaswamedh, Radź czy Asi.
Starą część miasta otaczają dzielnice Ćowk, Lahurabir i Godaulia (nazwa wymawiana także jako Godowlia lub Gadaulia). Na północ od dworca kolejowego Varanasi Junction rozciąga się dzielnica Cantonment z eleganckimi hotelami i biurem informacji turystycznej. Wieża telewizyjna jest tu dobrym punktem orientacyjnym. Szerokie, obsadzone drzewami ulice Ćantonmentu kontrastują z zatłoczonymi uliczkami starego miasta, po których przepychają się ludzie, rowery i riksze.
Informacja
Biuro informacji turystycznej Najbardziej kompetentnych informacji udziela podległe rządowi biuro informacji turystycznej, The Mail 15B, Cantonment (43744, otw. codz. 9.00 – 17.30, sb. 9.00 – 13.00). Stanowe biuro informacji turystycznej mieści się w budynku Tourist Bungalow (43413). Informacji można zasięgnąć również w punkcie informacyjnym na dworcu kolejowym Varanasi Junction.
Pieniądze WBenaresie można wymienić pieniądze w wielu miejscach, np. w banku w międzynarodowej części lotniska czy w State Bank of India, który ma swoje filie w lepszych hotelach dzielnicy Cantonment. Przy ghacie Dasaswamedh znajduje się State Bank of Benares.
Prasa i magazyny Anglojęzyczna gazeta Pioneer podaje przegląd lokalnych wydarzeń. Dobrym przewodnikiem po mieście, zawierającym informacje o wszystkich gha-tach i świątyniach, jest Benares: City of Life autorstwa Diany Eck. Informacje w przewodniku stanowią także dobry wstęp do zrozumienia hinduizmu.
Ghaty
Ghaty, czyli kamienne schody prowadzące do rzeki, są największą atrakcją Benaresu. Usytuowane głównie na zachodnim brzegu, przyciągają zarówno turystów, jak i pielgrzymów. Ganges spowity magicznym światłem uzyskuje jakiś mistyczny wymiar, gdy o brzasku, w świetle wschodzącego słońca setki pielgrzymów dokonują rytualnych kąpieli.
W Benaresie znajduje się ponad 100 gha-tów. Niektóre spośród nich służą do spopielania zwłok. Przegląd najlepiej rozpocząć od ghatu Dasaswamedh, a zakończyć przy ghacie Manikarnika. Za wynajęcie łódki na godzinę płaci się 25 INR. Konkurencja jest duża i właściciele łódek sami proponują swe usługi.
Na ghatach można podziwiać kobiety, dyskretnie kąpiące się w swoich sari, młodych joginów, którzy wykonując wybrane asany, wydają się nie mieć kości, braminów, udzielających za opłatą błogosławieństwa, oraz wszechobecnych żebraków, których wspomożenie – zgodnie z duchem religii -ma pozytywny wpływ na karman. Przy każdym ghacie widnieją lingi, niskie walcowate słupy o zaokrąglonym wierzchołku, które symbolizują boga Siwę, opiekuna miasta. Niektóre domy i świątynie przy ghatach niebezpiecznie się przechylają, kilka budynków rzeczywiście się zawaliło. Powolne niszczenie nadrzecznych zabudowań następuje na skutek zgubnej działalności corocznego monsunu.
Tzw. płonące ghaty- Manikarnika i Hariśćandra (rzadziej używany) służą do spopielania zwłok. Nie wolno robić tym ghatom zdjęć, szczególnie podczas kremacji. Niekiedy nawet posiadanie aparatu fotograficznego może stworzyć problem. Zwłoki owinięte w biały całun przynosi się do świętego Gangesu na bambusowych noszach, a czasem przywozi na dachu taksówki. Przy kremacji pracują ćandalowie, ludzie jednej z wielu grup należących do kasty niedotykalnych.
Na ghacie Asi pielgrzymi dokonują pierwszej rytualnej kąpieli, by potem powtórzyć ją w tym samym dniu na kolejnych czterech ghatach, w ściśle przestrzeganym porządku: Dasaswamedh, Barnasangam, Panćganga i Manikarnika. Ghat Tulsidas nieomal w całości runął do rzeki. Ghat Baćradź jest ghatem dźinickim i w jego pobliżu znajdują się trzy dźinickie świątynie. Właścicielami wielu ghatów są maharadżowie lub książęta, na przykład ghat Śi-wala, o ciekawej architekturze, należy do maharadży Benaresu. Ghat Dandi (Dandi Panths) jest ghatem ascetów. Cieszący się popularnością wśród hindusów ghat Hanumana znajduje się tuż obok.