Pendżab – Armistar

Gastronomia

Ciekawym doświadczeniem może być spożycie skromnego posiłku z pielgrzymami w Guru ka Langar przy Złotej Świątyni. Dania są darmowe, obowiązują jednak wolne datki. Naprzeciwko wieży zegarowej przed świątynią jest kilka niedrogich dhaba. Ze świetnych dań słynie Amrit Yaishno Dhaba (naprzeciwko biura informacji). Specjalnością lokalu jest groch włoski na ostro podawany z pieczonym Chlebem indyjskim (ćana bhatura) za 6 INR. Niedaleko ogrodów Ram Bagh przy Mall Rd jest kilka niezbyt drogich restauracji. Za dania główne w Kwality Restaurant trzeba zapłacić ok. 60 INR; tańsze przekąski podaje się w Salads Plus oraz South Land – masala dosas kosztuje tu 12 INR. Naprzeciwko Ram Bagh znajduje się Sindhi Coffee House. Można tu zamówić posiłek w cenie nie wyższej niż w Kwality, w karcie figurują też przekąski i francuskie tosty z serem (21 INR).

Jednym z tańszych lokali, cieszących się popularnością wśród miejscowych, jest m.in. Kasar de Dhawa, niedaleko świątyni Durgi i centrali telefonicznej w starej części miasta. Paratha i inne potrawy wegetariańskie za ok. 25 INR zaspokoją nawet największy głód.

Domowe dania angielskie podaje się w Mrs Bhandari’s Guest House. Obiad lub kolacja (wyłącznie potrawy mięsne) kosztuje 150 INR. Turyści nie zatrzymujący się w pensjonacie powinni wcześniej zarezerwować posiłki.

Zakupy

Kupowane w Amritsarze wełniane koce, szale i swetry są znacznie tańsze niż w innych miastach. Zaletą jest też fakt, iż produkowane są na miejscu. Na zakupy najlepiej udać się do Katra Dźajmal Śingh, dzielnicy handlowej położonej niedaleko centrali telefonicznej w starym mieście.

Połączenia

Samoloty Biuro Indian Airlines (22-5321) znajduje się na północ od Mail Rd, przy Green Ave 367. Samoloty linii Indian Airlines odlatują trzy razy w tygodniu do Delhi (52 $) i Śrinagaru (45 $). Linia Modiflut obsługuje dwa loty do Mumbaju (152 $), z międzylądowaniem w Delhi. Trzy razy w tygodniu kursują do Delhi samoloty linii Archana (65-150).

Autobusy Podróż autobusem do Delhi (111 INR, 10 godz.) jest znacznie mniej komfortowa od jazdy pociągiem. Wcześnie rano odjeżdżają z Amritsaru autobusy do Dehra Dun (108 INR, 10 godz.), Śimli (104 INR, 10 godz.), Dalhousie i Dharamsali.

Wiele różnych autobusów kursuje codziennie do Pathankotu (28 INR, 3 godz.), Ćandigarhu (42 INR, 6 godz.) i Dźammu (46 INR, 5 godz.). Autobusy linii prywatnych docierają do Dźammu i Ćandigarhu (160 INR), mają jednak osobny przystanek. Bilety należy kupić wcześniej w kiosku niedaleko dworca kolejowego.

Bez przesiadki w Delhi trudno dostać się z Amritsaru do Radżastanu. Do Gan-ganagaru (tuż za granicą z Radżastanem) można dojechać bezpośrednim autobusem; podróż trwa około 10 godzin.

Pociągi Bezpośrednie pociągi do Delhi (94 i 352 INR odpowiednio za 2. i 1. klasę) pokonują odległość 447 km w ciągu 8-10 godzin. Podróż kursującym codziennie Shatabdi Express trwa krócej, bo ok. 7 godz. Bilety w cenie 370 i 740 INR za 2. i 1. klasę. Dzięki pociągom lini Amritsar-Howrali Mail Amritsar ma połączenie z Lucknow (Lakhnau; 850 km, 17 godz.), Waranasi (1251 km, 23 godz.) i Kalkutą (1829 km, 38 godz.).

Pakistan

Linia kolejowa przecina granicę z Pakistanem w Attari, oddalonym o 26 km od Amritsaru. Codziennie o godzinie 9.30 wyjeżdża z Amritsaru pociąg 4607 Indo-Pak Express. Przyjazd do Lahauru w Pakistanie planowany jest na 13.45, często jednak zdarzają się kilkugodzinne opóźnienia spowodowane postojem na granicy. Nie wszystkie pociągi jadące z Pakistanu zatrzymują się w Amritsarze.

Znacznie szybciej odbywa się odprawa celna na przejściu drogowym w Wa-gahu, 32 km za Amritsarem. Granica otwarta jest od 9.00 do 4.00. Z Amritsaru kursują tu codziennie autobusy (9 INR, 1 godz.). Za taksówkę trzeba już zapłacić od 200 do 300 INR. Biuro turystyczne Punjab Tourism prowadzi w Wa-gahu domy noclegowe Neem Chameli Tourist Complex. Można tu nocować w dużej sali sypialnej lub wynająć pokój dwuosobowy.

Więcej informacji na ten temat podajemy w rozdziale Podróżowanie na początku przewodnika.

Komunikacja

Lotnisko położone jest 15 km za centrum miasta. Jeżdżą tam autoriksze (ok. 50 INR). Przejazd taksówką kosztuje 80 INR, zwykle trzeba jednak zapłacić dwa, a nawet trzy razy więcej.

Kurs rikszą z dworca do Złotej Świątyni kosztuje ok. 20 INR, jeśli pokonuje się ten sam odcinek rikszą rowerową, cena spada do 10 INR.

PATHANKOT

Pathankot, położony w najdalej na północ wysuniętej części Pendżabu, oddalony jest od Amritsaru o 107 km. Samo miasto znane jest głównie jako miejscowość leżąca na skrzyżowaniu ważnych tras turystycznych. Można się stąd dostać do znajdujących się w Himaćal Pradeśu Dal-housie i Dharamsali. Przez miasto prowadzi też droga do Dźammu i Śrinaga-ru. Poza tym Pathankot nie wyróżnia się niczym szczególnym. Wyjątek stanowi jedynie malowniczy fort Szahpur Kandi, położony nad rzeką Rawi, 13 km na północ od miasta.

Noclegi

Zaraz na prawo od dworca kolejowego znajduje się hotel Tourist (ct20-660). Oprócz skromnych pokoi z łazienką za 50-125 INR, na miejscu jest też niezbyt droga restauracja. Podobne warunki oferuje pobliski hotel Green.

Czysty, choć nieco ponury hotel Airlines (20-505) usytuowany jest niedaleko poczty. Wszystkie pokoje mają łazienkę i TV (100-150 INR).

Połączenia

Przystanek autobusowy, bardzo zakurzony, oddalony jest zaledwie 300 m od dworca kolejowego. Autobusy kursują stąd do Dalho-usie (34 INR, 4 godz.), Dharamsali (35 INR, 4 godz. 30 min.), Ćamby (Chamba, 49 INR, 5 godz. 30 min.) i Dźammu. Do wszystkich tych miejscowości jeżdżą również taksówki parkujące przy przystanku autobusowym. Dwugodzinny przejazd do Dalhousie lub Dharamsali kosztuje ok. 660 INR, można jednak potargować się z kierowcą o niższą cenę.

PATIALA

Dawna stolica niepodległego terytorium sikhów, Patiala, położona jest na południe od trasy samochodowej i kolejowej łączącej Delhi z Amritsarem. W należącym do maharadży pałacu Motibagh, w ogrodach Baradari, mieści się muzeum.

Maharadżowie z Patiall

O maharadżach z Patiali do dziś zachowały się pikantne historyjki o ich burzliwym życiu. Maharadża Bhupinder Singh miał 365 żon, każdą na jedną noc roku. Wieczorem, wokół basenu ustawiano taką samą liczbę lamp naftowych z wygrawerowanymi na nich imionami żon maharadży. Żona, której imię widniało na pierwszej z ustawionych lamp, spędzała najbliższą noc z maharadżą. Raz na cztery lata, gdy nastawał rok przestępny, Bhupinder spędzał jedną noc sam. Na starość cierpiał ponoć na dokuczliwe bóle pleców.

SIRHIND

Pełniące dawniej ważna rolę miasto było stolicą terytorium należącego do dynastii Pathanów Sur. W 1555 r. przybyły tu Humajun pokonał Szacha Sikandara, a w rok później jego syn Akbar doprowadził w Panipacie do ostatecznego upadku dynastii Sur. Od 1556 do 1709 r. Sirhind był prężnie rozwijającym się miastem rządzonym przez Mogołów. Później coraz liczniejsze starcia pomiędzy powoli tracącymi władzę Mogołami a zastępującymi ich miejsce sikhami doprowadziły w 1763 r. do całkowitego zniszczenia miasta.

Podczas pobytu w Sirhindzie warto zobaczyć pochodzący z czasów dynastii Pathanów grobowiec Mir Mirana. Godny uwagi jest też wykonany później mogolski grobowiec Pir-bandi Nakszwali. Obydwie budowle ozdobione są błękitnymi płytkami. Najokazalszym domem z czasów dynastii wielkich mogołów, przetrwałym do dziś, jest Salabat Beg Haweli. W południowo-wschodniej części miasta znajduje się mogolski seraj.